Labara Êska

Posted on

Doona šai-a bini gontirigi

Aũ urruyima : Êdiren Mamar Azai

Šai mire sîri huma înni ? Mire kunno ru irrigi ? Šai mire ini zuntu dîi walla danni ?

Šai mire kofordu ni gini huna ziri. Mire yaŋuro koo dau ncizantinni loncinni.

Šai mire Šîn nu irrigi, yege huma korton, fêri talakiŋ yî winni, kai huma markaba, nurru bûgura-u, nûŋu ôsurda-u, šarafa kaliya-u, anasa dowiya-u, kizen sura-u, gire goni sûnu-u, saga tînni Cad-u, aniši Nîjeria-u, ribbe Sûdan-u, kûsiri ru bîri. Meli bûreiyinni. Agiri turkon dîninni. Kîri cî dîninni. Maajiri fagarayini fagarayiŋoo na au ceŋire bêi. Aci ru yeniŋoo dôu nceŋi. Coozu ru yeniŋoo goni nceŋi. Garara taiya dîgi. Wîra nii gurugi. Wîni gurursa-u, kîncigi amma kuba-u. Izin anasa ŋa muiya-i daki šanafa-i dakinni.

Аmma Dazagara Kônum duro cikaa šai huntu berke na nakigi, tuwai na nakigi, dîski na nakigi. Kôi guru du amma yêyeintigiro koo yêye huntaa cussa koo no na nakigi. Αmma kônum-a mura asar huma ru ašintinni ayi dirtigi, jôluptu huma ru aya dinni gona citigi, bizi huma ru aya dînni šaala ru goiyintigi. Šai mire tîna huna dîi : Barana cûu bûgura daa gaña sanada, fuñala wussu, sêgi, tagaa ala-a, sukur dau êskir caare kee, bire lafade kee kûsur huma daa suru « kûsiri » ŋa rude kolo taŋoo êski ru bara šai tigisigi.

Aŋkal taŋu ru koo šai mire ini buru gali, uŋko gini amma nturaa Dazagara cîrire unnu taara-i na yîdirii jiki. Šai mire ini zuntu kôolu ru danni. Amma Dazagara-i cîrigi ni daa doona goyintigi ni daa zamana dûtigi ni.

Mire Kônum lau magira duro koo tîna duro šai tammoo tigisinni. Inta au ôsurde haŋuŋoo šai namme kogo amma-i ini tira ncifatigi « Ami ai ami ŋirin » intigi. Inta goni daa kôi tira êriši kisiŋoo sukur gonum nterigi, inta nii nteri caŋuŋoo gone koo amma-i sukur ye yî ye ncentinni, maaši ye wîni ye ncentigi. Šai mire ini buru ampare, amma diziya ntiraa diziya hunta na cîrigi. Unnu taara-i yîdirii jiki owinni yala ntiraa yala hunta-i na cîrigi. Šai mire arii foriyeniŋiroo na šai kuruŋ. Cad mire ônum huma ye yala huma ye kûkui huma ye ginna hala šai cîrigaa šiša. Ña šiša?

Ônum huma duro amma Dazagara cikaa šai huntuu gaz ru nakigi, dirtoo termûs duro dokugi.

Amma Cad kûkui huma duro cikaa šai huntuu tagaa raa na nakigi gaz daa na nakigi; mura šai buru daku ni ši centigi ni.

Amma Cad lau yala ŋa duro cikaa baran suntuu wîna dirtinni, kôi mura captiraa ginna ru nakigi. Owinni suntuu tagaa bussu raa nakigi. Yim guru tigisoo šai yii-u na nakigi, owinni aka bêkinnoo furca dôa ru nakigi. Cad lau yala ŋa duro amma cikaa šai ru buru ši centigi. Owinni tuzoo kasuguu ru goni walla door walla jasirere gurtirigi. Owinni yim gurtirigaa šaala ru gurtirigi. Te jilan nu amma-i « Šai fuñal turon ŋa kôi šai bênne raa, ai ru gali » intigi. Te mire « Ña » nuŋoo šai fuñal turon nu gonuŋoo dau kôlu ru ncizantinni ni, looncinni ni, cûro niŋiro koo zalicinni.

Posted on

Aya filidi busii jidiritinni

Camel in Desert

Oŋko gini aya filintirigaa ampa buru dîri te înni kege niŋoo?
Aya ara filintirdaa casitir daa yege tompurigi (yala dila ye kuraa ye ginna ariya wopugi) gura casitir. Ina tiyaa ye tîya ye yopurigi (ŋaila ye sukur ye) awinni yii huntuu tîi ra tokurugi ni yîdirigi ni aya gura surda nturaa ye dîifa ntura ye kêye ru zutoo yentirigi awinni yala yege dompoo na gura duro yentirigi. te kee ru ranii ncoo Dazagara dîifa huntaa yala huntaa ŋa ru dutugi, te jillan nu neere dîifi koo ebera tammoo na ini dîya ncentu daa au ntigissigi . Awinni aya duro kuño tirtirigi, daa êriša na geentirigi. Abba aya môguruu bênne tigisoo (nusoo) wôrdu yalai gînesiru goyintig.
Ciiru ize ai bini jikuu bûu zuncinne uŋko kee ši awinni amma ru na aya filidi huntuu buru gali ši. Te kee jillan nu aya muntee ntii bêki kîncigi tirima tussi aya muntu hunoo yege cî turon na kire ni (kôi gurdu rôzu addekiŋ yala muntetigi). Te kee tigisoo yala guru na rôza duro busug, guru na têzire lardu duro geentigi, guru rôzu bura ru lardu kuri tûrtugi. Ciiru ara ginna ru ini tira gali daa aŋkal nakirde hinne cii, ini te mire kara. Kara na yala adda ru karayintoo sîri daa huntuu royintigire amma ginaau ye dîri. Mêri ai kara ŋa duro gilen dîntu! Kara ru
kîncigi na tertirigi. Ini kara (ilim) kee jidirtigire bêi.

Posted on

Korona yendu dîdu!

Unnu dine ginna kizen ai korona indiŋa daa nûkunii cii. Kizemma mere kôi foluŋa Šîn duro niĩ ai suru huma Yuwan indiŋa duro yerci. Addi addi ŋa ru dine ginna duro tartin. Erop duro buru zuru, lardi ai Italia ŋa ru kôi Furãs ye España ye Biritania dînu ginna amma mundu kizemma uŋure. Amma gura catu. Gura kayindu. Gura ere ginna labtan daa yisii ciki. Ôttu kizemma larda baa bûruwa ai kege ru lîfine cerii coo kôi ai Efirik duro zuroo amma buru ši basigi. Înni ndimoo, tara Efirik duro labtana dûla tîtirdi jikal. Agu tee jikal, tara ille dufukugi. Futu mere korona ŋa înni kege ru tigisigi?                                                 

Korona futu huma mere buru te kee ru tussu ši. Kaa nduwa sabun du tûltiigi, aŋ ru kee yendum kilahadimmi, nara guru guru duro addi ra dogu metir turoni kege ru suwusu aga šar daa koo. Amma nana ginna ca huma daa fîni nawu tiganne, Sûŋgi njikoo kee ndum tilembun keleke ai tujuŋa duro sûŋgu. Yega nduwa duro suwusu. Ini mere buru te kee mihim šinnoo jikal aga rukummi. Iyoo tagurtir duwusse! Allah yufuke!

Aũ uruyima: Tôgoi Hamid Bôkor

Posted on

Aũ urruyima : HISSEIN ABAKAR MAHAMAT

Dagu : « aka daha šiša mari dîdinni»

Amma kubbaa :« aka daha šiša mari dîdinni» yindig.

Mêdi ai înni jika amma kubbaa hatu ?

Dagu ai daha kaanu di nûŋgurigi ; yunu mundurũ na hatirigi.

Gini ammaa yunu tira gisigide tugusoo, ammaa ginna daha turon njindu jeyindigi.

Teede jika ammaa kubbaa hatigi nani : « aka daha šiša mari dîdinni » yindig.

Te mere, aka daha hoda kogoo mari gali dîdi ciidi nani aka daha šiša kogoo mari dîdinni.

Te mere ammaa dahu turonu ammaa ginna ŋa barayindigide tugusoo hatig.

Ammaa dahu turona ye ammaa mêdi turona  ye yunu dakuũ gisig.

Teede jika ammaa na ginna daha hokundoo yunu dakuũ jeyindigi.

Dahu nturonu mere ammaa mari hundu.

Teede jika,  êrdi na huyindigi.

Dahu nturonu mere nĩi na domugi .

Kôi duro dahu nturonu ciŋa, kûronduũši ammaa ŋa na cii.

Teede jika, dahu nturonu yunu ammaa ginna hokinigi.

Ammaa daha turona kogoo, mêdi hundu na godinigi  teu jilla yunu gali dahu nturonu kege na bêi.

Dahu nturonu ammaa ginna ŋa budi mûhum.

Te jika ; tinda ginna dahu nduruũ tronu kogoo niĩ nduruũ na haŋgir jendirigi.

 Kaa ndura na hukurigi, adaga ndura na hukurigi.

Owoni tinda na ginna aũ turonu kaga digisigi.

Posted on

Noko Ebeše girduũ

Aũ urruyima HISSEIN ABAKAR MAHAMAT

Gini anuu di, tinda iŋaa yikii di, Faya di yertir Ebeše dertu. Torowã da dugusa aguzuu dîšoo de êski di Ebeše girdu. Berke Ebeše girdu. Tašaã di caŋgir ni arakša gondir kartiye Kamina dertu. Noko Kamina yugudukuũ, yege Wordugu ŋaharandirde tugusu. Têu jila barandiri addir cii. Tinda tra hadige nani « kôi haranummoo ammaa niĩ môgura di hinu wasaga njende » yi. Tee de jika duusu, aũ kanjinii cide tra di hindurũ de yege Wordugu ŋa wasaga yendu.