ABA USSU KAGA TIRA WA | Les 8 conseils d’une grand-mére

1- Kôi inda kûlinjindi re bennaa ndenni.

1- Ne vas pas oú tu n’es pas invité.

2- Yunu haranummaa farimmi.

2- Ne parlez pas de ce que vous ne savez pas.

3- Yunu inda ru ranjinnaa duro ndenni.

3- Ne vous transmettez pas dans ce qui ne vous regarde pas.

4- Yunu num hinnaa gonimmi.

4- Ne prennez pas choses qui ne vous appartiennent pas.

5- Saa murdom ru ŋûli amma kûlinimmi.

5- N’appelez pas les gens aprés 22 heures .

6- Wôki amma kazu dirtuŋa , yega amma-a ndurtinni.

6- N’allez pas chez les gens á l’heure du déjeuner.

7- Yege aũ babu huma bapume ru duro ndurtunni.

7- N’entrez pas dans la chambre de quelq’un sans frapper á la porte.

8- Mu fatummi.

8- Ne menttez pas.chad

Zigir ye Arru ye (l’hyène et le bouc)

Noko tira arru ŋila sunaa kirdire tira-i farigire:« Bini tani bu ru wure. Tani deru ni yunu nduwuu tira baranir burigi » yi.
Arruũ nime ru curuu, tagani cii ru zigir daku foktundu. Zigiruũ mere ru farigire:« Dûmur taŋu arru, wosu ra? » yi.
Agu arruũ zapci cen: « Wosu ra zigir? », owoni farigire:« Înni kôi ai ru jenii njii? » yi.
Zigiruũ zapci mere farigire: « Tani wure jilla ru urrur yunu tira tar burugire baranirii yii » yi.
Zigiruũ owoni farigire:« Înni dahu ru tam: Tani ye inda ye bira ru fokdunduũ ? »
Ziguruũ farigire : « Yuna aguzuu tufarumoo nusorigi » yi.
Arruũ : « Iyoo! » yi.
Arruũ faru : « Arago yuna aguzuu jira baranuma: undoo kôi ai ru fokdundu ŋa haranirigoo, tani nime ru aga urrurdi » yi.
Zigiruũ farigire:« Mêri numa gadaã jire. Agu nûnjuuŋa koo? » yi.
« Fokdundu cii i ru inda yuna aguzuu jira fidinim te kegaã inda wure ši » yi.
Zigiruũ farigire: « Ai na jire, iyoo naguzuu ŋa koo? »yi
Arruũ farigire: « Saga nime giroo, amma ru zigir daku fokdundu cii ru yisowu niroo, ŋanjindinni » yi.
Zigiruũ farigire: « Yuna farumaa ginna jira » yi.
Zigiruũ farigire: « Te kogoo, inda ru ŋanjindinoo, ninda aguzuu saga yîrdu na ni , saga surtu, wôki mara yurutoo inda ru ŋanjindigi » yi.
Arruũ « iyo » yi cii ru wôki nime irriĩ, mere kôulu buzu. Te kege ru zigiruũ garcinii ru lopci mere agu teru.